'Niet met de deuren slaan' is de bewonerscommissie
voor én door bewoners van de Nieuwe Westerdokstraat, het prachtige flatgebouw in hartje Amsterdam gelegen tussen de Haarlemmerstraat en het spoor.
'Niet met de deuren slaan' is ook het kunstwerk
dat Edo Smitshuijzen in 1991 op de zijgevel maakte in het kader van een project, waarin de relatie tussen architectuur en dichtkunst werd onderzocht.
GESCHIEDENIS
In de 17e eeuw lag er aan de zuidzijde van het IJ een palissade, een dubbele rij houten palen ter bescherming van het open havenfront. De palissade sloot aan op de aan weerzijden van de stad in het IJ gelegen bolwerken. Hierdoor ontstonden beschutte waterbekkens, die wallen werden genoemd; De Oude en de Nieuwe Waal, respectievelijk het latere Oosterdok en Westerdok.
Binnen de palissade was het een drukte van belang. Grote zeilschepen en kleine sloepen krioelden door elkaar, er werden goederen geloste en karren reden af en aan. De toegang tot deze ‘haven’ werd ’s avonds afgelost met slagbomen. Voor het openen en sluiten van de bomen werden de zogenaamde boomklokken bewaard. Vandaar ook de naam Boomklokstraat.
In de eerste helft van de 17e eeuw werd, evenwijdig aan de Haarlemeerstraat een brede kade aangelegd voor de opslag van hout: de Haarlemmer Houttuinen. Toen de houtopslag uit de buurt verdween, werden de Haarlemmer Houttuinen volgebouwd met kleine arbeiderswoningen.
De opening van het Noordzeekanaal en het afsluiten van het IJ door de Oranjesluizen markeerden het einde van het Ooster- en Westerdok als zelfstandige havens. Met de bouw van het Centraal Station op drie eilanden in het IJ in 1890, werd in een klap de Amsterdamse (binnen)stad afgesneden van het IJ.
De typische zeventiende-eeuwse huizen van het voormalige waterfront bleven behouden, maar tussen 1968 en 1973 werd de rest van de Haarlemmer Houttuinen in zijn geheel afgebroken om plaats te maken voor een vierbaans autoweg.
Tenminste, dat was het plan. Maar die stuitte op twee onneembare obstakels: het rijksmonument De Droogbak en het verzet van de buurt.
Bekijk hier de uitzending van Andere Tijden over de Haarlemmerhouttuinen en omgeving
Voordat tot bouwen aan de Nieuwe Westerdokstraat (toen nog Westerdokstraat geheten) kon worden overgegaan, moest er eerst een aantal bestaande panden worden ontruimd en gesloopt, volgens de tekening uit de jaren '70.
Op 4 juni 1980 nam de gemeenteraad het besluit om de weg die ten zuiden van de Droogbak (nu Clifford Change) lag te verplaatsen naar de strook grond langs de spoordijk, voor langs de School voor Schipperskinderen (nu Regenboog Groep). De nieuwe weg werd uiteindelijk slechts twee rijbanen breed en zo kwam er een terrein vrij voor de speeltuin en het woongebouw.
Uit de openingsuitnodiging van woningstichting Lieven de Key: “Het gebouw, met haar in een kromming geplaatste horizontale series van montage-elementen en door de maat, vorm en materialen van het gebouw, worden gezien als een eigentijdse variant op een zelfstandig, voor het oude havenfront, geplaatste architectuur.”
Er zijn boven de parkeergarage 94 grote en kleine woningen:
4-5 kamerwoningen op de begane grond
2-3 kamerwoningen op de 2e, 3e en 4e etage
Woningen voor ouderen op de 5e tot de 7e etage met een lift.
Ontwerp: Rudy Uytenhaak
Aannemer: Smits Bouwbedrijf BV
Constructeur: v/h J.L.K. Strackee
Oplevering: einde 1989
HET GEBOUW
Architect Rudy Uytenhaak ontwierp eind jaren tachtig dit mooie gebouw,
dat niet alleen dienst doet als woonruimte, maar tevens functioneert
als geluidswal voor de speeltuin en de achterliggende buurt.
Bij oplevering eind 1989 schreven architectuurcritici Hilde Haan en Ids
Haagsma in de Volkskrant: "Het gebouw is een stellingname, zo heftig en
ongenuanceerd uitgesproken, dat het op een vloek lijkt."
De bewoners willen echter nooit meer weg. Ze prijzen de zonnige balkons,
de efficiënte indeling en de grote hoeveelheid licht in de woningen.
OPVALLENDE GELUIDSSCHERMEN
Het licht gebogen gebouw wordt naar de weg van het verkeerslawaai
afgeschermd door glazen schermen en opent zich naar het zuiden met
ruime balkons, opgenomen in een betonraster.
Het gebouw bevat 95 woningen: twee lagen maisonnettes op een
ondergrondse parkeergarage, vier lagen twee- en driekamerwoningen
en bovenin woningen voor ouderen ontsloten met een lift.
DE MUUR
De muur tussen de weg en het gebouw is bedoeld om de bewoners
van de onderste verdiepingen af te schermen van het verkeerslawaai.
Deze muur was tegen de zin van de architect, die daarom in de binnenzijde
van de muur een tekst in morsecode (een dunne regel met zwarte
stenen met de signalen lang/kort) heeft verwerkt met de betekenis:
'Deze muur staat er niet'.
'NIET MET DE DEUREN SLAAN'
De dichtregel uit 'Ja zuster, nee zuster' van Annie M.G. Schmidt
inspireerde kunstenaar Edo Smitshuijzen. Het is in 1991 gemaakt in het
kader van een dichtersproject van het Amsterdams Fonds voor de Kunst.
Gevraagd werd om een gedicht te plaatsen tegen de achtergrond van een
buurt waarmee de deelnemende dichters zich verwant voelden.
Het lijkt alsof de kunstenaar met een markeerstift of spuitbus de woorden
op het woongebouw heeft geklad. Als herinnering voor de bewoners
om rekening te houden met hun buren? Of voor de automobilisten, of de
treinreiziger die verveeld uit het raampje tuurt?
STADSPLATTEGROND IN DE HALLEN
In 1990 vervaardigde Marije Romme de kunstwerken voor de lifthal en negen trappenhuizen. In tien zinkplaatdelen etste zij een voorstelling en bracht door middel van een koperslagertechniek reliëf aan. Zo ontstonden eilandachtig stadsplattegronden.
Haar inspiratie vindt zij onder andere in prehistorische rotstekeningen, die zij verwerkt tot persoonlijk beeldschrift. Voor dit kunstwerk combineerde zij planmatig ontworpen en organisch gegroeide steden. In de plattegronden kom je architectonische archetypen tegen, zoals vestingen met torens, rotondes, graftombes maar ook hoogtepunten uit de moderne bouwkunst, zoals de kerk van Ronchamps en paviljoen Sonsbeek van Aldo van Eyk. Ook het grondplan van het complex zelf is gebruikt. Met wat speurwerk is hij terug te vinden in de plattegrond in de lifthal.
De kunstwerken zijn achtereenvolgens geïnspireerd op:
1. Labro, Italië
2. San Esteban de Gormaz, Spanje
3. Aponomeria, Griekenland
4. Villa Fanca de Sira, Portugal
5. Ait Ben Haddou, Marokko
6. Platres, Cyprus
7. Murs, Frankrijk
8. Frutigen, Zwitserland
9. Enkhuizen, Nederland
10.Damme, Belgie
INFO VOOR BEWONERS
Afval
Vuilniszakken woensdag en zaterdag 06.00-07.30 buiten zetten.
Op andere tijden loopt u het risico op € 110 boete.
Grofvuil ophalen? Maak een afspraak! www.amsterdam.nl/grofafval
Ratten en muizen
In de buurt en ook in onze flat zijn ratten en muizen gesignaleerd. Hou etenswaar en diervoeding in afgesloten verpakking/ruimte.
Ratten gezien? Bel 14020 of meldt het bij de GGD.
Muizen? Dicht alle gaatjes met staalwol. Beter nog: neem een kat.
Gemeente
Incidenten, overlast en vandalisme melden?
- Bel 14020 (blijf aan de lijn!)
- Vul dit online formulier in
- Ga naar www.meld.nl > Overlast
- Twitter naar @webcare020
Vraag om een bevestiging per mail en stuur die graag naar piramide.amsterdam@gmail.com
Gebiedsmakelaar (ideeen of initiatieven voor de omgeving)
Femke de Gruijter
Tijdelijk vervangen door Giovanni Logalbo, 06-39628612
Gebiedscoordinator Centrum West
Sabine van der Snoek, 06-20610774
Opdrachtgever nieuwe 'buurthuis' in de speeltuin
Jeroen Dijk
Omgevingsmanager
Jeroen de Groot, 06-14818903
Algemeen nummer voor vragen en klachten:
020-6214333, ook voor graffitimelding
Spreekuur: Vinkenstraat 22 (elke dinsdag 09:00-10:00)
Beheerder: Edward Visser edward.visser@lievendekey.nl
Medewerker complexregie: Jip Verbruggen jip.verbruggen@lievendekey.nl
Andere organisaties
Vragen over kozijnen, schuifpui, tocht, lekkage:
Vragen en klachten over de schoonmaak:
De bewonerscommissie bestaat uit flatbewoners die zich vrijwillig inzetten voor de belangen van alle huurders.
Zij heeft ook regelmatig contact met Lieven de Key over onderwerpen als verduurzaming, woningtoewijzing, beheer en onderhoud. Mail ons via info@nietmetdedeurenslaan.nl.
Kyra Kuitert (56) Voorzitter en website
Liesbeth Jansen (174) Secretaris
Monique Wagemakers (194) Penningmeester
Marcel Geurtjens (74) Lid
Willow van Egmond (76) Lid
De Bewonerscommissie organiseert ook de jaarlijkse Groendag.
Omwonenden van de piramide speelplaats zetten zich in om het stenige plein om te vormen tot een rustige, uitnodigende en groene omgeving voor iedereen.
Doe jij ook mee? Neem eens een kijkje op de website:
Coordinator Sociale Basis: Ferdgie Imambaks
ferdgie.imambaks@buurtteamamsterdamcentrum.nl
Gebiedscoordinator: Judith Franssen, 06-43543289
Volwassenenwerker: Floor van der Werff, 06-59973534
fvdwerff@dock.nl
Naschoolse activiteiten: Wanda Broers, 06-22429474
wbroers@dock.nl
Volwassenenwerker/groen: Veronika Esser, 06-43543083
Beheerder/gereedschapsuitleen: Said Hader, 06-20417894
ONZE WOONOMGEVING
DE PIRAMIDE
Dock organiseert in de piramide de volgende activiteiten voor buurtbewoners:
Maandag 10-12 Buurtbabbels Gratis koffie/thee en een praatje
Woensdag 14-15 Buurttaart Gratis koffie/thee en iets lekkers
Woensdag 13-15 ZZP Walk-in Ontmoet elke 2e woensdag van de maand zelfstandig ondernemers uit de buurt
Donderdag 12-14 Tosti Thursday Tosti plus koffie/thee voor € 2,00
Vrijdag 12-20 Check-in jongeren Praat met een prof over allerlei zaken in je leven. Vanaf 16 jaar.
Zondag 12-17 Meetingpoint Ontmoetingsplek voor alle leeftijden
Ma-vrij 12-18 Sieg's gereedschapsuitleen Gratis gereedschap voor buurtbewoners
NIEUWBOUW PIRAMIDE-BOOMKLOK
De gemeente Amsterdam wil de piramide slopen. Waarschijnlijk komt er aan de kant van de Boomklokstraat een nieuw gebouw van twee verdiepingen. Hier komen onder andere een Buurtkamer en het Buurtteam Haarlemmer Houttuinen.
De uitkomsten van elke ontwerp- en bouwfase worden voorgelegd aan de buurt.
Presentatie van de gemeente over de nieuwbouwplannen (november 2023).
VAN STENIG PLEIN NAAR GROENE OASE
Nadat de nieuwbouw klaar is, wordt de buitenruimte opnieuw ingericht. De bewoners van de flat en de Haarlemmer Houttuinen hebben de krachten gebundeld en werkgroep 'Groene Oase' opgericht, die ideeën uit de buurt heeft opgehaald en samengevat in een inspiratie- en visiedocument dat aan de stadsdeelbestuurders is overhandigd. De naam zegt het al: hun grootste wens is om dit gebied te vergroenen. Natuurlijk krijgen ook veiligheid, spelen en ontmoeting alle aandacht. Wil je meedoen? Mail esthergroeneoase@proton.me.
- Op de website De Groene Oase vind je meer informatie en kun je jouw ideeën voor dit gebied kenbaar maken.
- Visiedocument van werkgroep De Groene Oase (2023)
- Inspiratiedocument van de omwonenden voor de piramide speeltuin (2022)
- Presentatie van de gemeente over de toekomst van de piramide (september 2022)
- Resultaten Enquête Woonomgeving 2019
- Resultaten Enquête Woonomgeving 2016
HUIDIGE OVERLAST
Een aantal omwonenden buigt zich over de vraag hoe onze woonomgeving ook op korte termijn zo veilig en aantrekkelijk mogelijk kan worden, bijvoorbeeld door het aanpassen van de hekken of het toevoegen van kleurrijk groen.
Er is een app-groep voor het signaleren en melden van overlast, zoals graffiti of slapers. Je bent niet alleen! Wil je meedoen met de app?
Mail esthergroeneoase@proton.me.